Η θεατρική ενδυματολογία ως πεδίο έρευνας

Το Σάββατο 20 Φεβρουαρίου 2021 και ώρα 12.00 θα λάβει χώρα το Σεμινάριο #4 του Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών (ΠΜΣ) στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών του ΕΚΠΑ με προσκεκλημένη ομιλήτρια την κα Σοφία Παντουβάκη, σκηνογράφο, ενδυματολόγο και καθηγήτρια ενδυματολογίας στο Πανεπιστήμιο Aalto της Φινλανδίας.

Το θέμα το οποίο θα πραγματευτεί, υπό τον τίτλο «Η θεατρική ενδυματολογία ως πεδίο έρευνας», αντλείται ευθέως από την ερευνητική της δραστηριότητα στο πεδίο της θεατρικής ενδυματολογίας, στην προοπτική ανάδειξης των πολλαπλών διαστάσεων του θεατρικού κοστουμιού ως ερευνητικού εργαλείου κατά τις τελευταίες εξελίξεις στο πεδίο αυτό διεθνώς. Πιο συγκεκριμένα, θα αναπτυχθούν τα εξής θέματα:

-το θεατρικό κοστούμι ως μέσο καλλιτεχνικής έρευνας

-το κοστούμι ως ερευνητικό μεθοδολογικό εργαλείο

-νέες προσεγγίσεις στην ενδυματολογία ως πεδίο δημιουργίας και έρευνας

-το διεθνές πλαίσιο ενδυματολογικής έρευνας (εκδόσεις, εκθέσεις, δίκτυα)

Βιογραφικό σημείωμα

Η Δρ. Σοφία Παντουβάκη είναι σκηνογράφος-ενδυματολόγος και Καθηγήτρια Ενδυματολογίας στο τμήμα Κινηματογράφου, Τηλεόρασης και Σκηνογραφίας του Πανεπιστημίου Aalto της Φινλανδίας. Σπούδασε Αρχιτεκτονική Εσωτερικών Χώρων (ΤΕΙ Αθήνας, 1996) και Σκηνογραφία (Μaster of Αrts, 1997) στο Central Saint Martins College of Art & Design, Πανεπιστήμιο Τεχνών του Λονδίνου (UAL: University of the Arts London), από όπου έλαβε και τον τίτλο του Διδάκτορα Σκηνογραφίας (PhD, 2008). Ολοκλήρωσε, επίσης, μεταπτυχιακή εξειδίκευση στη Σκηνογραφία-Ενδυματολογία Όπερας και Μπαλέτου στη Σκάλα του Μιλάνου (1995-96). Ως σκηνογράφος και ενδυματολόγος έχει σχεδιάσει παραστάσεις θεάτρου, όπερας, μιούζικαλ, μπαλέτου και σύγχρονου χορού, ταινίες και διαφημίσεις.

Έχει υπογράψει περισσότερες από 90 παραγωγές στην Ελλάδα και το εξωτερικό (Ιταλία, Μ. Βρετανία, Κύπρος, Φινλανδία) για σημαντικά θέατρα όπως η Εθνική Λυρική Σκηνή, το ΚΘΒΕ, το Φεστιβάλ Αθηνών στο Ωδείο Ηρώδου Αττικού, το Εθνικό Μπαλέτο της Φινλανδίας, το Μέγαρο Μουσικής του Ελσίνκι, το WasaTeater, το BAC του Λονδίνου, καθώς και στα περισσότερα Δημοτικά Περιφερειακά Θέατρα, σε ομάδες χορού, θεάτρου και μουσικές σκηνές. Έχει συμπράξει για την επιμέλεια σκηνικών και κοστουμιών με το Εθνικό Θέατρο της Ελλάδας, το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, την Όπερα του Καΐρου, τα Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου και με τη Σκάλα του Μιλάνου. Απέσπασε τα βραβεία σκηνογραφίας και ενδυματολογίας στο Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους Δράμας (2005). Έχει, επίσης, επιμεληθεί και σχεδιάσει πολυάριθμες εκθέσεις. Το έργο της έχει λάβει μέρος σε εκθέσεις διεθνώς (Ευρώπη, Αμερική, Ασία), μεταξύ των οποίων στην Prague Quadrennial 1999 με τα EuropeanScenographyCentres (ESC) και ως φιναλίστ στην παγκόσμια έκθεση σκηνογραφίας World Stage Design 2017 στην Ταϊβάν. Υπήρξε μέλος της διεθνούς κριτικής επιτροπής της παγκόσμιας έκθεσης σκηνογραφίας Prague Quadrennial 2019.

Είναι συν-ιδρύτρια και Συντάκτρια του διεθνούς επιστημονικού περιοδικού Studies in Costume and Performance (Intellect), και μέλος των επιστημονικών επιτροπών των περιοδικών εκδόσεων Theatre and Performance Design και Scene. Είναι Αντιπρόεδρος του τομέα Έρευνας της Ενδυματολογικής Ομάδας του Διεθνούς Οργανισμού Σκηνογράφων (Vice Head for Research, OISTAT/CostumeSub-commission), Συμπροεδρεύουσα της Ομάδας Εργασίας Σκηνογραφίας του Διεθνούς Οργανισμού Θεατρικής Έρευνας (IFTR Scenography Working Group), και Συνιδρύτρια και επικεφαλής (Chair) του ερευνητικού δικτύου Critical Costume. Είναι επίσης ιδρυτικό μέλος και Αντιπρόεδρος του Δ.Σ. της Ελληνικής Εταιρείας Ενδυμασιολογίας και τακτικό μέλος της Ενδυματολογικής Επιτροπής (CostumeCommittee) του Διεθνούς Συμβουλίου Μουσείων (ICOM). Διετέλεσε επικεφαλής των διεθνών συνεδρίων Performance: Visual Aspects of Performance Practice (Inter-Disciplinary.Net, 2010-2015). To 2017 συνεπιμελήθηκε το ενδυματολογικό πρόγραμμα του διεθνούς φεστιβάλ Scenofest (World Stage Design 2017, Ταϊπέι), ενώ το 2013 ήταν Επιμελήτρια Ενδυματολογίας για την παγκόσμια έκθεση World Stage Design 2013 στο Κάρντιφ της Ουαλίας και συνεργαζόμενη επιμελήτρια του προγράμματος Costume in Action. Επίσης, συνεπιμελήθηκε τη φοιτητική συμμετοχή της Φινλανδίας στη διεθνή έκθεση Prague Quadrennial 2015 που απέσπασε το Χρυσό Μετάλλιο στον τομέα της (Best Exposition in the Student Section).

Για μία διετία εκπόνησε μεταδιδακτορική έρευνα στην ενδυματολογία ως υπότροφος του ΙΚΥ (2010-11), ενώ έχει διδάξει στο ΤΕΙ Αθήνας (2001-2012), στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου (2006-2012) και στο Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο (2008-2012), καθώς και ως προσκεκλημένη πανεπιστημίων στην Ευρώπη, τη Βόρεια και Νότια Αμερική, την Αυστραλία και την Ασία.

Υπογράφει με την Ε. Γεωργιτσογιάννη την Ιστορία της Ενδυμασίας – Ο Δυτικός Κόσμος και η Ελλάδα (2010), την επιστημονική επιμέλεια της έκδοσης Γιάννης Μέτσης – Πειραματικό Μπαλλέτο Αθηνών (2011) και έχει συν-επιμεληθεί τις εκδόσεις Presence and Absence: The Performing Body (2014, με την A. Anderson), Dress and Politics/Ενδυματολογικά 5 (2015, με την Έ. Πετρίδου) και Tribes – A Walking Exhibition (2017, με την S. Lotker). Είναι η κύρια επιμελήτρια του διεθνούς συλλογικού τόμου Performance Costume: New Perspectives and Methods (Bloomsbury, 2021, με τον P. McNeil), που εκδόθηκε πρόσφατα.

Το 2013 ίδρυσε την ερευνητική ομάδα CostumeinFocus με επίκεντρο την ενδυματολογική έρευνα. Ήταν επικεφαλής ως επιστημονική υπεύθυνη (Principal Investigator) του ερευνητικού προγράμματος CostumeMethodologies (2014-2018) που απέσπασε σημαντική χρηματοδότηση από την Ακαδημία της Φινλανδίας. Στο πανεπιστήμιο Aaltoδιευθύνει το Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Master of Arts in Costume Design και επιβλέπει διδακτορική και μεταδιδακτορική έρευνα στους τομείς της σκηνογραφίας και ενδυματολογίας.

Το ερευνητικό της έργο εστιάζεται στη μελέτη της θεωρίας και πρακτικής του θεατρικού κοστουμιού, στην επιμέλεια ενδυματολογικών εκθέσεων, στη σκηνογραφία ως παιδαγωγικό εργαλείο και στο ένδυμα στα στρατόπεδα συγκέντρωσης του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Την τρέχουσα περίοδο προετοιμάζει τη μονογραφία Dress in Auschwitz (I.B. Tauris, παραδοτέα το 2021). Έχει εκτενή επιστημονική δραστηριότητα σε συνέδρια, εκδόσεις, και ως προσκεκλημένη ομιλήτρια διεθνώς.